Việt Nam cần nhiều cơ chế, chính sách mạnh mẽ hơn để thúc đẩy sự phát triển của phân khúc nhà giá rẻ, nhà ở xã hội. Đây là nhận định của nhiều đại biểu tại Hội nghị Bất động sản quốc tế IREC.
Nhiều thách thức khi phát triển nhà giá rẻ
Ông Nguyễn Trọng Ninh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết, nhu cầu về nhà ở xã hội, nhà giá rẻ tại Việt Nam đang rất lớn. Nhu cầu này hiện chủ yếu tập trung ở 2 đô thị lớn là Hà Nội và Tp.HCM với 2 đối tượng chính là người thu nhập thấp và công nhân lao động. Theo Chiến lược Nhà ở Quốc gia đến năm 2020, Việt Nam cần 1 triệu m2 nhà ở dành cho nhóm khách hàng trên.
Từ năm 2009, Chính phủ đã triển khai chương trình phát triển riêng về nhà ở xã hội dành cho đối tượng thu nhập thấp. Sau nhiều năm phát triển nhà ở xã hội tại đô thị, hiện có 86 dự án đã được xây dựng, 134 dự án đang triển khai. Về nhà ở cho công nhân ở các khu công nghiệp, 100 dự án đã xây dựng, 72 dự án đang triển khai. Các dự án này góp phần giải quyết hàng trăm nghìn chỗ ở cho người thu nhập thấp. Tuy nhiên, con số này vẫn là quá nhỏ so với nhu cầu thực tế.
Theo ông Ninh, nguyên nhân của sự hạn chế trên là do Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong phát triển nhà ở xã hội, nhà giá rẻ. Trước hết, tốc độ đô thị hóa ở Việt Nam diễn ra quá nhanh. Với 96 triệu dân, tốc độ đô thị hóa đạt 37,5%, việc lựa chọn quỹ đất ở các đô thị lớn ngày càng trở nên khó khăn hơn. Trên thực tế, khu vực trung tâm gần như không còn quỹ đất, trong khi các khu vực xa trung tâm lại chưa có kết nối hạ tầng.
Bên cạnh đó, bài toán về nguồn vốn vẫn luôn là vấn đề nan giải. Hiện nguồn vốn từ ngân sách chưa đáp ứng đủ việc phát triển nhà ở xã hội, nhà giá rẻ. Nguồn cung phân khúc này hiện chỉ đáp ứng được 30% nhu cầu. Ngoài ra, các vấn đề về chính sách vẫn chưa đủ hấp dẫn để khuyến khích các chủ đầu tư tham gia phát triển.
Cần chính sách, cơ chế nào để phát triển NOXH?
Tại hội nghị, một câu hỏi được đặt ra là cần có những chính sách như thế nào để thúc đẩy sự phát triển của phân khúc nhà ở xã hội, nhà giá rẻ tại Việt Nam? Trước câu hỏi này, nhiều đại biểu quốc tế đã chia sẻ kinh nghiệm về việc phát triển nhà giá rẻ ở đất nước họ.
Ông Vichai Viratkapan, Trung tâm thông tin Bất động sản, Ngân hàng Nhà ở của Chính phủ Thái Lan cho biết, tại Thái Lan, khi doanh nghiệp chọn xây dựng chung cư cao cấp ở những lô đất có vị trí trung tâm thành phố, họ phải chọn một lô đất ngay gần đó để xây nhà giá rẻ.
Ngoài ra, những doanh nghiệp tư nhân khi tham gia phân khúc này sẽ được đảm bảo mức lợi nhuận trung bình là 30%. Với người mua nhà, lãi suất họ phải trả ngân hàng hàng tháng là rất thấp, dao động ở mức 3-4%/năm trong suốt 3 năm đầu tiên. Như vậy, mỗi tháng người dân chỉ phải trả góp từ 1.500-2.000 Bath.
Trong khi đó, ông Noh Jae Keuk, Chuyên gia về Nhà ở xã hội, Công ty Đất đai và Nhà ở Hàn Quốc chia sẻ, Chính phủ Hàn Quốc hỗ trợ mạnh mẽ việc xây nhà ở xã hội thông qua việc cung ứng nhà ở cho người thu nhập thấp dưới dạng nhà cho thuê trong 10 năm. Sau 10 năm, người dân có thể bán dưới dạng nhà ở xã hội.
Hàn Quốc cũng chia ra 10 nhóm thu nhập, mỗi nhóm được hưởng một chính sách khác nhau. Với người nghèo, giá thuê nhà mà họ phải trả sẽ thấp hơn giá thị trường khoảng 30%. Nhóm trên thu nhập thấp sẽ được hỗ trợ thuê với giá thấp hơn giá thị trường 15%. Đối với nhóm có thu nhập trung bình, không phải là thu nhập thấp, Chính phủ Hàn Quốc sẽ hỗ trợ áp dụng mức lãi suất thấp để họ có thể mua nhà.
Bên cạnh đó, Hàn Quốc cũng duy trì và phát triển quỹ nhà ở. Quỹ này được hình thành từ ngân sách và sự đóng góp của người dân. Hàng tháng, mỗi người dân Hàn sẽ đóng góp cho quỹ nhà ở từ 100-500 USD.
Quay trở lại câu chuyện Việt Nam, ông Nguyễn Vĩnh Trân, Chủ tịch M.I.K Group cho rằng, Việt Nam cần một cơ chế để tất cả các bên đều có lợi khi tham gia vào thị trường. Theo ông Trân, người lao động khi đến các đô thị lớn như Hà Nội và Tp.HCM làm việc, họ có thể trả được chi phí về đời sống nhưng lại không chi trả được chi phí về giáo dục của con cái. Do đó, họ buộc phải sinh sống ở khu vực xa trung tâm. Vì thế, việc phát triển nhà ở xã hội, nhà giá rẻ cần gắn với các yếu tố xã hội. “Theo tôi, mỗi dự án nhà ở thương mại nên dành ra khoảng 10% để phát triển nhà cho những người thu nhập thấp”, ông Trân nhấn mạnh.
nice